Türkiye Gençlik Araştırması-2021: Her 3 gençten 1’i Türkiye’den büsbütün umutsuz

ANKARA – Konrad-Adenauer-Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği tarafından, Hacettepe Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Çağlar koordinatörlüğünde, Türkiye’nin değişik üniversitelerinin akademisyenlerinden oluşan uzman bir takımın, 20 Mayıs-10 Eylül 2021 tarihleri ortasında yaptığı saha çalışmaları ile gerçekleştirilen “Türkiye Gençlik Araştırması 2021” bulguları açıklandı.

18-25 yaş aralığında, Türkiye’nin tamamını temsil eden 28 vilayette Z jenerasyonundan 3 bin 243 genç ile yüz yüze uygulanan anketlerle elde edilen bilgiler, Türkiye’de gençlerin kıymetlere bakışı, kurumlara inancı, siyasi ve toplumsal tavırları, kültürel tercihleri, ekonomik koşulları, siyasilerden beklentileri, oy verme yönelimleri, Suriyeli göçmenlere ait fikirleri ile gelecekte Türkiye’yi ve dünyayı bekleyen problemlere ait görüşleri mevzularında çarpıcı bir tablo ortaya koyuyor.

Yaklaşan 2023 yılı genel seçimleri ışığında Z neslinden yaklaşık 5 milyon dolayında yeni seçmenin sandık başına gideceği düşünüldüğünde, uzmanlar, yarının Türkiye’sine dair ipuçları taşıyan bu bilgilerin dikkatle kıymetlendirilmesi gerektiğine işaret ediyorlar.

DAİMA TIPKI NAKARAT

Gazete Duvar’ın sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Çağlar’ın yaptığı açıklamada, “Sosyal medya üzerinden dünyayla entegre bir gençlikle karşı karşıyayız. Hem ülkesini hem dünyayı yakından takip ediyor ve bu durum da ister istemez başlarında demokrasi kültürüne dair soru işaretleri doğuruyor. Zira çoğunluğu, doğduğundan beri hem iktidarda ve hem de muhalefette, çabucak hemen tıpkı politik başkanlar ve yüzlerle karşı karşıya” diyor ve ekliyor:

“Demokrasinin tüm kurumları ve kültürü ile hükümran olduğu ülkelerdeki siyasi parti liderlerinin, başkanlarının gösterdikleri demokratik olgunluk, davranış ve uygulamaları kendi ülkelerinde göremedikleri için geleceğe yönelik bir ümitsizlik ve karamsarlık hissine sahipler. Öbür bir deyişle, geleceğe yönelik önemli kaygıları var. Gençliğe yeteri kadar kıymet verilmediği, desteklenmediği, kaliteli bir eğitim imkânı sunulmadığı, işe girmede liyakate kıymet verilmediği ve hasebiyle iş bulamayacakları tasası, geleceğe yönelik umutlarının azalmasına yol açıyor.”

Münasebetiyle uzmanlara nazaran gençliğin ülke idaresine dair algısında ülkede bir değişim, dönüşüm, heyecan, dinamizm, gelecek beklentisi olmadığı vakit doğan çaresizlik, onları yurtdışında, öbür ülkelerde bir gelecek kurgulamaya yöneltiyor.

İştirakçilerin yüzde 72,9’u, imkanları olsa diğer bir ülkede yaşamak istediğini belirtiyor. Bu ülkelerin başında Avrupa, İskandinav ülkeleri ile ABD ve Kanada geliyor. Avrupa ülkeleri ortasında yaşamayı en çok tercih ettikleri ülke Almanya olarak öne çıkıyor.

Bununla birlikte bu kümeden kıymetli bir kesim, “keşke Türkiye düzelse de öbür bir ülkeye gitmek zorunda olmasam” formunda de niyet belirtiyor. Ayrıyeten iştirakçilerin dörtte biri ise ne olursa olsun Türkiye’de yaşamak istediğini söylüyor.

ÜÇ GENÇTEN BİRİ GELECEKTEN BÜSBÜTÜN UMUTSUZ

Araştırmanın bilgilerine nazaran, gençlerin yüzde 62,8’i Türkiye’nin geleceğini uygun görmediklerini söylerken, Türkiye’nin geleceğinden büsbütün umutsuz olduklarını belirtenlerin oranı ise yüzde 35,2.

Gençlerin karamsarlığının arkasında ekonomik durum, hayat pahalılığı, enflasyon, işsizlik ve muhtemel ekonomik kriz korkusu değerli yer tutuyor.

TÜİK’in son datalarına nazaran Türkiye’de genç nüfusta işsizlik yüzde 20,8. Yani beş gençten biri işsiz.

“Sahada, bilhassa de Gaziantep, Hatay, Adana, Mersin sınırında gençlerin göçmenlerle mahallî halk ortasında yaşanan çatışmalardan rahatsız oldukları, kendilerini inançta hissetmedikleri, kendi hayat alanlarının daraldığı ve bu durumu geleceklerine, istihdamlarına yönelik bir tehdit olarak görüldükleri gözlenmiştir. Bu araştırmanın Afgan mülteci göçünden evvel yapılmış olmasını da belirtmek gerek” diyor Çağlar.

GENÇLERİN BÜYÜK KISMI MÜLTECİ SİYASETİNİ ELEŞTİRİYOR

Ankete katılan gençlerin yüzde 80,4’ü hükümetin mülteci siyasetini eleştirirken, yüzde 56,8’i de, Suriye’de barış olduğunda Suriyelilerin geri dönmesinden yana.

Türkiye’de halihazırda kayıt altına alınan Suriyeli sığınmacı sayısı 3 milyon 700 binin üzerinde.

“Gençlik itimat içinde yaşayacağı, hakkının yenmeyeceğinden emin olduğu, kolay iş bulacağı, hukukun üstünlüğünün ve adaletin hâkim olduğu bir Türkiye hayal ediyor. Mevcut koşullarda, ‘ben ne kadar başarılı olursam olayım bir formda torpilim yoksa, benim burada bir yerlere gelme, iş bulma bahtım yok’ formunda umutsuz bir niyet içindeler” diyor Çağlar.

Geçen sene ağustos ayında Ankara Altındağ’da Suriyelilerle Türk gençler ortasında bıçaklı arbede çıkmış, 18 yaşındaki Emirhan Yalçın’ın vefatı ise bölgede infial yaratmıştı.

Araştırmanın en kıymetli vurgularından biri ise, gençlerin siyasilere, siyasi partilere ve gazetecilere güvenmedikleri (sırasıyla yüzde 3,7; yüzde 4,4 ve yüzde 6,9); bilim insanlarının (yüzde 70,3) ve ordunun (yüzde 61,8) ise hala en emniyetli yapılar olarak algılandığı bulgusu.

MANSUR YAVAŞ’IN POPÜLARİTESİ YÜKSELİŞTE

Türkiye’de halihazırda siyasi parti önderi olan siyasetçiler ortasında en çok beğendikleri ve takdir ettikleri önder sorulduğunda, “hiçbiri” şıkkı yüzde 20,1 ile birinci sırada gelirken, ikinci sırada ise yüzde 16,8’lik bir oranla Recep Tayyip Erdoğan geliyor.

En çok beğenilen ve takdir edilen siyasi şahıslar ortasında, parti önderi olmadığı için ismine listede yer verilmemiş olmasına rağmen, “diğer” seçeneğine iştirakçilerin yüzde 16,3’ü, üçüncü sırada, Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş’ın ismini yazmış.

Öte yandan, gençlere nazaran Türk bayrağı (yüzde 89,7), Türkiye Cumhuriyeti Devleti (yüzde 87,4) ve Türklük – Türk olmak (yüzde 71,6) üzere ulusal sembol ve bedeller hala son derece kıymetli görülüyor.

Müslüman olmak, yüzde 70,5’lik bir oranla genç iştirakçilerin büyük çoğunluğu tarafından kıymetli olarak görülüyorken, Allah’a inandığını ancak kendini dindar olarak tanımlamadığını belirtenlerin oranı ise yüzde 56,9.

Pekala, yeni siyasi partilerin de ortaya çıktığı ve her birinin de seçmen kitlesini genişletme ve konsolide etmeye çalıştığı bugünlerde kelam konusu genç kitlenin kalbi ve beyni nasıl geri kazanılabilir?

Çağlar’a nazaran, bu gençleri mevcut siyasi partiler cezbetmiyor.

“Bu partilerin gençlik siyasetlerinin çok fazla bir taban bulacağı kanaatinde değilim. Genel bir ümitsizlik var. Bunun aksine çevrilmesi için adalet, iktisat, eğitim, istihdam, özgürlük üzere alanlar başta olmak üzere, gençlerin kendilerini inançta hissetmeleri, kendilerini tabir edebilmeleri ve geleceklerinden emin olmaları gerekiyor. Aksi takdirde kamunun parası ile eğitim almış ve tam ülkeye katma bedel yaratacakken, diğer ülkelere, kendisinin yetişmesi için bir TL harcamamış ülkelere, insan sermayesi göçü yaşanır ki, bu durum ise telafisi sıkıntı sonuçlara yol açar” diyor Çağlar.

AKSİNE BEYİN GÖÇÜ MÜMKÜN MÜ?

Öte yandan son devirde birçok genç doktor, ülkedeki hayat şartlarının yetersizliği, sıhhatte şiddet hadiselerinin artması ve misyon başında uğradıkları mobbing sebebiyle istifa ederek yüklü olarak Almanya’ya göç ediyorlar. Genel itibariyle doktor göçünün 10 yılda 24 kat arttığı belirtiliyor.

Orta Doğu Teknik Üniversitesi milletlerarası alakalar kısmından Doç. Dr. Özgehan Şenyuva ise, gençlerin beyin göçünün bilakis çevrilmesinin bu kademede mümkün olmadığını söylüyor.

“Burada kalmaları için gelecek perspektiflerini düzeltmek lazım. Yani onların sıkıntıları ‘şimdi’ değil, ‘gelecek’. O da bugünden yarına olmaz. Toplum için kendilerini ve kendi hayallerini feda etmelerini istememek lazım. Siyasi partilerin gençlik siyasetlerinden da bir birey olarak bu ülkede tatmin olacakları ve haksızlığa uğramayacakları bir gelecek garantisinin gelmesi gerekiyor,” diyor.

Pekala gençlerin siyasi partilere ve siyasetçilere olan inançları gerilerken ve siyasi partiler de onları potansiyel oy depoları olarak kurgularken, bu gençlerin büyük bir kısmı apolitik bir çizgiye mi kayıyor?

APOLİTİKLİK YÜKSELİŞTE Mİ?

Araştırma bulguları ışığında, gençlerin yüzde 20,5’lik kesiti kendini Atatürkçü-Kemalist olarak tanımlıyor olmasına rağmen, ikinci sırada mevcut ideolojik kimliklerle kendini tanımlamayanlar, “apolitik-ideolojim yok” diyenler (yüzde 18,8) geliyor.

Şenyuva’ya nazaran, gençler genel manada organize, hiyerarşik ve örgütlü siyasetten uzaklaşıyor, parti gençlik kollarına girip “başkancılık” oynamıyorlar diye onları apolitik olarak nitelendirmek haksızlık olur.

“Siyaset hayatın her yerinde diye düşünüyorlar; parti-oy-lider düzlemi dışında düşünüp hareket ediyorlar. Gençlere kelam vermeden onlardan sadakat bekleniyor. Lakin bu partiler genç değil, gençlerin partisi değil, gençlerle birlikte hiç değil,” diye ekliyor Şenyuva.

Son resmi bilgilere nazaran, Türkiye’de 15-24 yaş aralığındaki genç nüfus 12 milyon 893 bin 750 kişi ile toplam nüfusun yüzde 15,4’ünü oluşturuyor.