Özel Haber

Belemedik Esir Kampı’nda bir İngiliz denizaltıcı

Mehmet Bayer – 25 Mayıs 2020 – HİBYA – Birinci Dünya Savaşı sırasında, misyon yaptığı denizaltıda Çanakkale'de esir alınan İngiliz denizaltıcı Herbert Macklin, hayatının bir kısmını Adana'daki Belemedik Esir Kampı'nda geçirdi.

HİBYA muhabirinin, araştırmacı muharrir Doğan Şahin'in vasıtasıyla ulaştığı İngiliz E7 denizaltısında makinist olarak vazife yapan Macklin'in büyük torunu Nick Field, dedesiyle ilgili anılarını anlattı.

Dedesi Macklin'in Kraliyet Deniz Kuvvetleri'ne bağlı HM E7 denizaltısında, makine dairesinde vazife aldığını aktaran Field, şöyle konuştu:

''E7 denizaltısı, 1. Dünya Savaşı sırasında, Marmara Denizi'ne girmekle görevlendirilmiş, kıyı yerleşkelerini, trenleri bombalamış ve bildiğim kadarıyla tamamı ticari vasıta olan 13 gemiyi batırmış. 4 Eylül 1915 tarihinde denizaltının pervanelerinden birisi Çanakkale Boğazı'nda, boğazın en dar yerinde Nara Burnu açıklarında çelik ağlara takılmış ve Türkler tarafından su altı bombalarına maruz bırakılmış. Su altı bombaları başarılı olamayınca, Alman UB-14 denizaltısı, E7'nin olduğu yere filikayla gidip, denize iskandil salmış, metale dokununca da denizaltının doruğuna bir adet Osmanlı su altı mayını bırakmış. Mayın denizaltıya değmeden patlamış, lakin denizaltı ne ileri ne de geri gidememiş. Napolyon'un 'Deniz Kurdu' ismini taktığı, Thomas Cochrane'nin torunu gemi kumandanı Archibald Cochrane, satıh yapmak zorunda kalmış.''

Field, satıh yapan denizaltının bu sefer kıyı bataryaları tarafından ateş altına alındığını, Kaptan Cochrane'nin de gemiyi batırdığını, tüm işçinin ise esir alındığını bildirdi.

– Esaret günleri

Nick Field, büyük dedesinin Türkiye'nin güneyinde Adana'nın Belemedik beldesindeki esir kampına yollandığını söyledi.

Denizaltı Kaptanı Cochrane'nin ise diğer bir kampa gönderildiğini ancak daha sonra 3 subayla firar ettiğini anlatan Field, ''Dikenli tellerle çevrilmemiş olan Belemedik Kampı büyük dedemde dünyanın bir ucu hissi uyandırmış. Herbert, Berlin/Bağdat demiryolu inşaatında çalışmış. Daima merak etmişimdir, hayatı boyunca yalnızca mühendislik yapmış olan büyük dedem, yaptığı işten zevk almış mıdır sanki?'' dedi.

Field, dedesinin, esaretinin ilerleyen aylarında Bond'un trenin üstündeyken vurulduğu sahneyle bilinen ''Skyfall'' isimli James Bond sinemasının de çekildiği Varda Köprüsü inşaatında çalıştırıldığına işaret ederek, şu bilgileri paylaştı:

''Diğer yandan, büyük dedemin birtakım arkadaşlarının şu anda İngiliz Uluslar Topluluğu Bağdat Savaş Mezarlığı'nda yattığını biliyoruz. Büyük dedem hakkında bildiğim tek başka şey ise Fransız esirlerle İngiliz esirler ortasında kampta yapılan futbol maçında İngilizlerin kalecisiymiş. Savaş esirleri konusunda çalışmalar yapan Doğan Şahin'in dediğine nazaran, İngiltere bu maçı 4-1 kazanmış. Çok harikulade bir şey, o maçta çekilmiş ekibin ve maç anının birer fotoğrafı var bende. Ne yazık ki Herbert'in yakalanışından 4 ay sonra kendisi de asker olan ve SS Citta do Palermo gemisinde vazifeli kardeşi Edgar, Selanik yolunda, Brindizi Limanı'nda mayına çarpınca hayatını kaybetmiş. Herbert'in kardeşini kaybettiğini ne vakit öğrendiğini merak etmişimdir. Savaş sonrasında Herbert sanırım 2. Dünya Savaşı da dahil ticaret gemilerinde makine subayı olarak çalışmaya devam etmiştir.''

– ''Dedemi tanıdığımda çok küçüktüm''

Nick Field, büyük dedesini tanıdığında çok küçük olduğunu söyledi.

''1975 yılı olmalı. Hatırladığım kadarıyla uzun uzunluklu, sessiz biriydi ve üzerinde sade, yeşil bir ekip elbise vardı.'' diyen Field, ''Tabi ben de küçük bir çocuk olarak daha çok kıyıdaki kayalıklarla ilgilenirdim. Büyük dedem ve ondan önceki cetlerim hakkında çok fazla bir şey bilmemek beni nitekim hüzünlendirir. Ona kimi sorular sorabilirdim, lakin daha çocuktum. Onunla ilgili bilmek istediğim pek kıymetli bilgiler, madalyalarıyla bir arada, artık sonsuza kadar kayboldu.'' diye konuştu.

Büyük amcası Edgar'ın madalyalarının durduğunu, bunların Avustralya'daki bir akrabasında bulunduğunu lisana getiren Field, şunları aktardı:

''Madalyaların en azından ailede kaldıklarını biliyorum. Lakin Herbert’in madalyalarının varlığından bile haberdar değildim. Çok değişiktir, Herbert'in esaretteyken çektirdiği fotoğraflar var bende. Bu fotoğrafları nasıl çektirdi hiçbir fikrim yok. Ona ilişkin olan ve benim büyük paha verdiğim üç şey var, birincisi bir levha. Büyük bir şey ve umarım meskeni taşıdığımda onu da götürebilirim. Hiçbir vakit gözden çıkarmayacağım şey ise 1950'li yıllarda yaptığı HMS Cossack gemisinin maketi. Bu maket, 2. Dünya Savaşı'nda vazife alan destroyerin teğe bir ölçekli maketi. Tıpkı halde SS Vienna gemisinin de maketini yapmış lakin dediğim üzere, madalyalarıyla birlikte o da kayıp. Öbür yandan, babamın bana anlattığına nazaran dedemin 1. Dünya Savaşı sonrası bir Alman U-Boat denizaltısından almış olduğu bir dürbün var.''

– 1. Dünya Savaşı hakkındaki kanılar

Nick Field, 1. Dünya Savaşı hakkındaki kanılarını ise şöyle açıkladı:

''Büyük dedem vazifesini yaptı. Onunla gurur duyuyorum. Fakat 1. Dünya Savaşı, Sırp birinin Avusturya Macaristanlı birini öldürmesiyle mi başladı, yoksa bu savaş için bir mazeret miydi? Fransızların 1870'in intikamını alması mıydı, yoksa Almanlarla İngilizler ortasındaki deniz hakimiyeti savaşları mıydı? Görünen o ki Avrupa o devirde barut fıçısı üzereydi ve hükümetler savaş istiyordu. İstedikleri de oldu, kan isteklerini diğerlerinin kanını dökerek tatmin edenler kimlerdi? 2020 yılında bana tüm bunlar çok saçma geliyor, lakin 1914 yılında sanırım her şey farklı idi. Beni büyüleyen yanı ise tarih olması.''

– ''Türkiye'yi tekrar ziyaret etmek istiyorum''

Nick Field, Türkiye'ye daha evvel geldiğini, bunu her düşündüğünde kendine kızdığını söyledi.

1992 yılında misyonlu olduğu geminin İstanbul'a seyrettiğini, havanın çok soğuk olduğunu, karla karışık yağmur yağdığını hatırladığını anlatan Field, ''Daha 22 yaşındaydım, yani o etapta cetlerimin hayatları konusu pek de ilgi alanımda değildi. İşte bu yüzden kendime çok kızıyorum. İngiliz Kraliyet Deniz Kuvvetleri'nde asker olup, 42 tipi destroyer HMS Edinburgh gemisinde usta denizci füze operatörüydüm. İstanbul'a varmak için Marmara Denizi'nden geçmemiz, Marmara'ya girmek için ise Nara Burnu'nu dönmemiz gerekiyordu. Birkaç kulaç altımızda büyük dedemin denizaltısı E7 yatmaktaydı. O etapta ne E7 denizaltısı ne de büyük dedemin hayatı hakkında hiçbir fikrim yoktu. Şayet bilseydim, deniz kuvvetlerinde misyonlu bir asker olarak gemimizin kaptanına bunu söyler ve bu savaş gemisini denizci selamıyla selamlamayı sağlardım, denize çelenk bırakırdım, geçmişe selam yollardım. Fakat ne acıdır ki hiçbir fikrim yoktu.'' diye konuştu.

Türkiye'yi ziyaret etmeyi hedeflediğini lisana getiren Field, şöyle konuştu:

''Ziyaret etmek istediğim altı nokta var. İstanbul, Kapadokya mağaraları, Gelibolu çıkarma yapılan kıyılar, Nara Burnu, Varda Köprüsü ve Belemedik. Türkiye'ye geri dönmeyi istememin en büyük nedeni büyük dedem. Daha evvelce de tarihin ayak izlerinde dolaştım, Monte Cassino, Fransız Guyanası Şeytan Adası, Stalag Luft III, Normandy, Kanchanaburi ve Kwai Köprüsü. Birebir formda televizyon dizisi Band of Brothers sinemasında de paraşütçü asker rolündeydim. Lakin, Belemedik üzere, kendi ailemin tarihiyle ilgili hiçbir yere gitmedim. Hayatta yapmak istediğim en kıymetli şeylerden birisidir. Büyük dedemin bastığı topraklardan geçmek ve onun gemisine, geride bıraktıkları arkadaşlarına hürmetlerimi sunmak.

Nick Field, kelamlarını şöyle tamamladı:

''Savaş esirleri anısına bir anıt, müze, plaket, heykel yapılması değerli. Tarih, güzeliyle kötüsüyle hiçbir vakit kaybedilmemeli. Heykellere gelince, düşman bir ülke topraklarına dikilecekse hiçbir vakit düşmanı kutsamamalı, lakin savaşın bedelini yansıtmalı. Belemedik noktasında, tünel inşaatlarında savaş esirlerinin çalıştığını belirten bir onurluk ya da levha asıldığını görmek isterdim. Bunun emeli da insanların geçmişi öğrenmeleri, anılar ve tarihi canlı tutmaları olmalıdır. Dünya değiştikçe geçmişin birçoklarını unutuyoruz. Yalnızca bir kitaba sıkıştırılmış bilgiler ve tarihin geçtiği yerlere yapılan alışveriş merkezleri bize yetiyor güya.''

Hibya Haber Ajansı

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

Başa dön tuşu