Pazarkule’nin 2. yılında mülteciler: 2023 gelmeden gitmek istiyoruz
27 Şubat 2020’de İdlib’de TSK mensuplarına yönelik gerçekleştirilen akında 33 askerin hayatını kaybetmesiyle başlayan süreç, Türkiye-Yunanistan hududunda ağır bir göç hareketliliğinin başlamasına neden olmuştu. Hükümet yetkilileri tarafından duyurulan Avrupa’ya geçişi engellememe kararıyla, mülteciler 28 Şubat sabahının birinci saatlerinden itibaren Yunanistan sonuna geçmek için yola çıkmıştı.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu 7 Mart 2020’de yaptığı açıklamada, Yunanistan’a geçen göçmen sayısını 142 bin 175 kişi olarak açıklamış, lakin Memleketler arası Göç Örgütü (IOM) ve Yunanistan’daki yetkililer bu sayısı yalanlanmıştı.
Göç Araştırmaları Derneği’nden Dr. Sibel Karadağ ‘AVRUPA’NIN ÇEPERİNİ DE ETKİLEYEN DÖNÜM NOKTASIYDI’
Göç Araştırmaları Derneği’nden Dr. Sibel Karadağ, Pazarkule’de yaşananların Türkiye- AB ortasında göç siyasetleri açısından bir dönüm noktası olduğunu vurguluyor: “Bundan sonra yalnızca Türkiye’yi değil Avrupa’nın çeperindeki pek çok noktayı da etkileyen olaylar silsilesi yaşandı. Mesela Türkiye’nin akabinde Fas misal bir atak yaptı AB’ye karşı, gerisinden Belarus’ta emsal bir olay yaşandı. Zira devletler birbirlerinden de öğreniyor. Avrupa Birliği’nin bütün bu kirli göç siyasetine karşı ülkeler de hangi silahlarla onu tekrar vurabileceğinin yollarını geliştiriyorlar. Türkiye de bunda öncü olan ülkelerden bir tanesi.”
Dr. Sibel Karadağ, 2020 yılında Pazarkule’de yaşananları “Dış siyasette göçmen probleminin nasıl bir şantaj aracı haline geldiğinin en kristal örneği” olarak tanımlıyor: “ Birebir vakitte 2016 yılındaki AB- Türkiye mutabakatının fiilen feshedildiğini de gösteren bir örnekti. Türkiye kendi hudut kapısını açsa da bu insanların Yunanistan tarafından engelleneceğini bilmiyor muydu? Elbette biliyordu. Bu insanların defacto olarak huduttan geçemeyeceği biliniyordu.”
Dr. Karadağ’a nazaran mültecilerin teknolojik ve radar altyapısı en güçlü hudut kapılarından biri olan Pazarkule’ye yönlendirilmesi tesadüf değildi. “Özellikle oranın seçilmesi rastgele bir karar değil. Bütün bu teknolojik altyapıyla AB’nin uyguladığı şiddet, çok düzgün gözlemlenebilecek ve bu milletlerarası medyada görünür kılınabilecekti. Pazarkule, bu sayede Türkiye’nin kendi kredisini artırmayı amaçladığı bir olaydı.”
Yunanistan’ın şimdiye kadar hiç olmadığı derecede hudutta silahlanmasıyla bu planın hayata geçtiğini belirtiyor, Dr. Karadağ. “Şiddetin boyutu çok arttı. Binlerce insan da bu trajedinin ortasına bırakıldı. Bu müsamere bir ay kadar sürdü aslında. 28 Şubat‘ta başlayıp 28 Mart‘ta bitti. 27 Mart gecesi Türkiye devleti onları alandan çıkarttı. Alan, sonraki sabah gittiğimizde bir aydır orada hiç olaylar yaşanmamış üzere bomboştu, temizlenmişti.”
PAZARKULE’Yİ GEÇEMEYEN MÜLTECİ: ORADA YAŞAMADIĞIM BİR ŞEY YOKTU
Pazarkule’den zorla çıkarılan mültecilerden biri de, tehdit altında olduğu Afganistan’dan 5,5 yıl evvel kaçarak Türkiye’ye gelen 25 yaşındaki Ahmet. Evvel Pakistan’a, oradan İran’a ve son olarak huduttaki Van’a geçen Ahmet, “Türkiye, Müslüman olduğu için güzeldir, iki ülke dosttur” diyor. Kısa bir duraklamanın akabinde ise hiçbir yerin kendi ülkesi üzere olamayacağını ve 6 yıldır görmediğini ailesini özlediğini söylüyor.
“Mecbur kalmasam bir saniye yabancı ülkede durmam fakat yaşamamız için mecburuz ve kimse bunu anlamıyor” diyen Ahmet’in Türkiye’deki hayatı da, en az göç ettiği yollar kadar çetrefilli. “Mesela ben 5 yıldır kimlik alamadım. Bugün git sonra gel diyorlar. Hastaneler beni almıyor, hasta oluyorum gidemiyorum. Kendi üzerime bir tane sınır bile alamıyorum, işte o kadar sıkıntı. Düzgün bir iş yok. Bir gün inşaatta çalışıyoruz, bir gün diğer yerde çalışıyoruz. Kaçak olduğumuz için muhakkak bir işimiz olmuyor. Zira kimlik lazım hakikat düzgün bir yerde çalışmak için ondan almıyor. Ancak kimileri uygundur, alıyorlar.”
Türkiye’de ırkçılığa maruz kaldığını anlatan Ahmet, “Ülkenize dönün deyip bardak fırlattılar” diyor. Ahmet’e nazaran bir mülteci makus bir şey yaptığı vakit, tüm mültecilere birebir gözle bakılıyor. “Beş parmağın beşi birebir değil. Bir kişi bir kötülük yapıyor o kişi yüzünden herkesi onun üzere görüyorlar.”
“Geçişlere mahzur olmayacağız” açıklamasını duyduğunda, Ahmet’i Edirne’ye hakikat yola çıkaran nedenler, bunlar olmuş. “Orada neler yaşadın?” diye sorduğumda, “Orada yaşamadığım bir şey yok. Aklına gelen her şey başıma geldi” diye yanıtlıyor.
“Biber gazı attılar, üç sefer bayıldım orada ormanların içerisinde. Hava karanlıktı. Afganlar, Suriyeliler, İranlılar vardı yanımda. Onlar olmasaydı ben şu anda yoktum, ölecektim. Edirne’de Türk toprağında jandarma yakaladı, geri gönderdi. Karşıya geçemedik, hiç kimse geçemedi. Bizden sonra oradaki insanların çadırlarını zorla toplanmışlar. Bir mutabakat vardı birkaç gün açıldı onlar gitti, biz gidemedik.”
Tıpkı yoğunlukta olmasa da mülteciler hala sonu geçmek için çabalıyor. Sivil toplum örgütleri, mültecilerin hudutta şiddete maruz kaldığını, soyulduğunu ve geri itildiğini rapor ediyor. Göç Araştırmaları Derneği’nden Dr. Sibel Karadağ, 2020’de Pazarkule’de yaşananlardan sonra Yunanistan’a geçmenin fiilen imkansız olduğunu söylüyor.
“2020 yılından evvel Meriç’te geri itmeler yeniden oluyordu, ancak geçebilen de oluyordu. Bu bütün sivil toplum örgütlerinin raporlarında da var, durum biraz daha heterojendi. Fakat iki yıldır bu değişti. Artık kimse geçemiyor.”
‘ERDOĞAN KAYBEDERSE ÜLKEMİZE GÖNDERİRLER’
Pazarkule’de şiddete maruz kalan ve baygınlık geçiren Ahmet, tüm yaşadıklarına karşın tekrar hududa gidip Yunanistan’a geçmeyi düşünüyor. Birçok arkadaşının da tıpkı görüşte olduğunu anlatıyor: “Eğer 2023’te Recep Tayyip Erdoğan seçimleri kaybederse, -adlarını bilmiyorum ama- karşıdakiler gelirse, onlar yabancıları sevmiyorlar, geri ülkesine gönderiyorlar. O yüzden herkes 2023 gelmeden biz buradan çıkalım diyor. Herkeste kaygı var.”
Milletlerarası Göç Örgütü’nün (IMO) datalarına nazaran 2021’de, deniz ve kara sonlarından AB’ye girmeye çalışan yaklaşık 3 bin 500 göçmen öldü. 2021, 2018’den bu yana bölgedeki göçmenler için en ölümcül yıl oldu.
