İskender Destanı’na Osmanlıların farklı yorumu:Ahmedi’nin İskendername’si
İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, “Hafıza-i Beşer” standı kapsamında düzenlediği konuşmaları çevrimiçi ortama taşıyor. Osmanlı tarihi profesörü Edhem Eldem, aktiflik dizisinin dördüncü buluşmasında, Ahmedi’nin 14. yüzyılda kaleme aldığı İskendername adlı yapıtını yeni bir bakışla yorumlayacak. Enstitü’nün Youtube kanalında canlı yayınlanacak konuşmada, Büyük İskender ve Kraliçe Kaydafe öyküsünün başka İskender destanlarına nazaran nasıl farklı bir formda sonlandığı ve bunun temel nedenleri tartışmaya açılacak.
İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, Suna ve İnan Kıraç Vakfı Elyazması Koleksiyonu’ndan güçlü bir seçkinin yer aldığı “Hafıza-i Beşer: Osmanlı Yazmalarından Hikâyeler” sergisi kapsamında düzenlediği konuşmalara, Osmanlı yazma kültürünün farklı izdüşümlerine odaklanan söyleşilerle devam ediyor. Enstitü’nün salgın nedeniyle ziyarete kapalı olduğu bu periyotta, Hafıza-i Beşer Konuşmaları çevirimiçi olarak tarih ve edebiyat meraklıları ile buluşmaya devam ediyor.
Osmanlı tarihi profesörü Edhem Eldem, yakın vakitte yayımlanacak “Alexandre et Candace dans la tradition Turque et Ottomane, ou la réécriture du Roman d’Alexandre” (Türk ve Osmanlı geleneğinde İskender ile Kaydafe ya da İskender Destanı’nın yine yazımı) başlıklı makalesini temel alan enteresan bir konuşmayla aktiflik dizisine katkıda bulunacak.
İskender Destanı’na farklı bir yorum; İskendername
Ahmedi’nin, 14. yüzyılın sonunda kaleme aldığı İskendername adlı yapıtında, Firdevsi’nin Şehname’si ile Nizami’nin İskendername’si ve dolaylı olarak MS 3. yüzyıla kadar çeşitli lisanlarda örneklerine rastlanan İskender Destanı’ndan (Alexander Romance) esinlendiği biliniyor. Yapıtın öncüllerinde rastlanmayan ve Ahmedi’ye özgün bir yaratıcılığın yapıtı olduğu anlaşılan ögeler ise bu destanı daha farklı bir gözle incelemeye kıymet kılıyor. Konuşmasında bu noktaları ayrıntılıca inceleyecek olan Edhem Eldem, Ahmedi’nin yapıtındaki en besbelli farkın, Kraliçe Kandake/Kaydafe ile İskender’in öyküsü olduğuna dikkat çekiyor. Bütün İskender destanlarında keyifli bir sonu olan bu kıssa, birinci sefer Ahmedi’nin yapıtında Kaydafe’nin yok olduğu bir felaketle bitiyor. Konuşmada, öykünün Ahmedi’den evvel ve sonraki halleri incelenerek bu değişik versiyonun nasıl ortaya çıktığı paylaşılacak ve akabinde, Osmanlı kültüründe nasıl yer edinip 20. yüzyıla kadar korunduğu aktarılacak.
Edhem Eldem’in “İskendername’ye Özgün Bir Osmanlı Katkısı: Ahmedi’nin İskender ve Kaydafe Hikâyesi” başlıklı konuşması, 8 Mayıs Cuma günü saat 18.00’de İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Youtube kanalında canlı olarak izlenebilir.
Suna ve İnan Kıraç Vakfı Elyazması Koleksiyonu açık erişimde!
Hafıza-i Beşer sergisinin daha geniş kitlelere tanıttığı, bugüne kadar araştırmacıların özel bir müsaade prosedürüyle modül parça kullanabildikleri Suna ve İnan Kıraç Vakfı Elyazması Koleksiyonu’nun tamamı internette erişime açıldı. Osmanlı entelektüel, toplumsal ve kültürel hayatının farklı ögelerine dair güçlü kaynaklar sunan koleksiyon, hem Osmanlı tarihçilerine hem de tarih ve edebiyat meraklılarına, konutlara kapandığımız bu devirde yeni bir kütüphane tecrübesi sunuyor. Toplam 626 cilt ve 1311 yapıttan oluşan koleksiyona dijital kütüphane kataloğu üzerinden kolaylıkla erişilebiliyor.
Beyazıt Kütüphanesi’ni kuran sadrazamdan günümüze ulaşan yazmalar
Suna ve İnan Kıraç Vakfı Elyazmaları Koleksiyonu’nun birinci nüveleri, Sadrazam Küçük (Mehmed) Said Paşa’ya uzanıyor. Bilhassa II. Abdülhamid devrinde yıldızı parlamış bir bürokrat olan ve tekraren sadrazamlık misyonuna getirilen Küçük Said Paşa, birçok çağdaş eğitim kurumunun açılmasına önayak olur. 1884 yılında ise Kütüphane-i Umumi-i Osmanî’nin, yani Beyazıt Kütüphanesi’nin kurulmasını sağlar. Öldüğünde geriye 1119 kitaplık şahsî bir kütüphane bırakan Küçük Said Paşa bu koleksiyonun birinci kurucusu olsa da, gerçek yaratıcısı Şevket Rado’dur. Gazeteci bir aileden gelen ve bu geleneği sürdüren Şevket Rado, Türkiye’de dergiciliğin kurumsallaşmasında öncü aktörler ortasında yer alır. Tıpkı vakitte İstanbul’un en önemli yazma ve ender eser alıcılarından biri olan duayen gazeteci, 1961-1976 yılları ortasında Küçük Said Paşa yazmalarından 79 adedini kendi koleksiyonuna dahil eder. 2007 yılında Suna ve İnan Kıraç Vakfı İstanbul Araştırmaları Enstitüsü tarafından satın alınan ve yeni eklemelerle birlikte 626 cilt ve 1311 yapıta ulaşan koleksiyon artık, dijital ortamda yeni okuyucular tarafından keşfedilmeyi bekliyor.
Hibya Haber Ajansı
