İsveç merkezli telekomünikasyon devi Ericsson’dan sızan bir iç soruşturma raporu, şirketin Irak’taki faaliyetlerini sürdürmek için Irak yetkilileri, şirket yöneticileri ve muhtemelen IŞİD’li teröristlere on milyonlarca dolarlık kuşkulu ödeme yaptığını ortaya koydu.
Memleketler arası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’na (ICIJ) sızdırılan rapora nazaran Ericsson, IŞİD Musul’u ele geçirdikten sonra Irak’ın kuzeyinde yer alan bu kentte iş yapmak için bu terör örgütünden müsaade istedi. Öbür yandan ekipmanlarını taşeronlar aracılığıyla IŞİD’in o devirde denetimindeki topraklardan da geçen “Speedway” isimli bir rota üzerinden kaçak bir formda taşımak için para ödedi.
DW Türkçe’den Pelin Ünker’in haberine nazaran raporda, her bir nakliyenin çıkış-varış noktaları ve kapsadığı vakit göz önüne alındığında, ekipman sevkiyatında IŞİD de dahil olmak üzere lokal milisler tarafından denetim edilen bölgelerden geçildiği ve proje alanlarının IŞİD denetimindeki bölgelerde bulunduğu bilgisi yer aldı.
‘RÜŞVET FONU OLUŞTURULDU’
İç soruşturma bulguları, Ericsson’un “Irak Savunma Bakanlığı yetkililerinin seyahat masraflarını karşıladığına, ortacılar üzerinden şirket yöneticilerine rüşvet verdiğine ve kayıt altına alınmamış paradan oluşan bir rüşvet fonu kullandığına” da işaret ediyor.
Ericsson müfettişleri tarafından hazırlanan rapor, 2011-2019 ortasındaki bulguları pahalandırıyor. Kamuoyuna açıklanmayan iç rapor, Ericsson’un dünyada yolsuzluğun en çok rastlandığı ülkelerinden birinde çalışırken, çok yaygın bir biçimde rüşvet ve yolsuzluğa başvurduğunu, buna rağmen şirket nezaretinin milyonlarca dolarlık ödemeyi açıklayamayacak kadar zayıf olduğunu belgeliyor. Milletlerarası Şeffaflık Örgütü’nün bilgilerine nazaran Irak, 189 ülkenin yer aldığı global Yolsuzluk Algı Endeksi’nde epey gerilerde, 168’inci sırada yer alıyor.
Rapora nazaran Ericsson’un Irak’taki faaliyetleri, siyasi ilişkileri olan bireyler ve yeterli bir formda denetlenmeyen aracı taşeronlar üzerinden yürüyordu. Bu iş modeline düzmece kontratlar, şişirilmiş faturalar, üzerinde tahrifat yapılan mali tablolar, belgisiz iş tariflerine sahip olan danışmanlara yapılan ödemelerin damga vurduğu ortaya çıktı.
‘FAALİYETLER DURDURULSUN TEKLİFİNE RET’
Şirket, farklı ülkelerde isminin karıştığı rüşvet tezlerinin araştırılması için ABD makamlarıyla işbirliğini kabul etmişti. Irak’ta karıştığı yolsuzluklarının birden fazla ise bu işbirliğini kabul ettiği 2013 yılından sonra gerçekleşti. Irak’taki olayların yer almadığı ABD soruşturması, 2019’da sonuçlandı. Ericsson, ABD Adalet Bakanlığı ve Menkul Değerler ve Borsa Kurulu’na (SEC) toplamda 1 milyar dolar “ceza” ödemeyi kabul etti, ayrıyeten 2000’den 2016’ya kadar Cibuti, Çin, Vietnam, Endonezya ve Kuveyt’te rüşvet ve öteki suistimallere karıştığını da itiraf etti.
Sızdırılan iç rapora nazaran ise IŞİD, 2014’te kasabaları ele geçirip meskenleri yağmalayıp rehineleri öldürürken iki şirket çalışanı Musul ve Irak’ın öbür yerlerinde şirketin faaliyetlerini durdurmasını önerdi. Kıdemli bölge yöneticileri bu teklifi reddetti. Raporda yöneticilerin “Buradan ayrılmak işimizi mahveder” dediği aktarıldı.
Bir aydan kısa bir müddet sonra Ericsson, Musul’da çalışmaya devam etmek için bölgesel ortağı Asiacell Communications’tan “yerel otorite IŞİD”ten müsaade almasını istedi. Rapora nazaran bu durum, Ericsson’un taşeron firmalarından birinde çalışan bir grup şefinin silahlı IŞİD savaşçılarınca kaçırılmasına yol açtı. Asiacell, mevzuyla ilgili ICIJ tarafından tekrarlanan yorum taleplerine karşılık vermedi.
Ericsson’un müfettişleri, rastgele bir Ericsson çalışanını “doğrudan ilgili” olarak belirleyemeseler de şirketin ‘terörizmi taşeronları’ aracılığıyla finanse etme mümkünlüğünü göz gerisi edemeyeceklerini belirtti.
İHLALLER: RÜŞVET, DOLANDIRICILIK, KAPA PARA AKLAMA
İç soruşturma raporunda, en az 10 çalışan ve eski çalışanın Ericsson’un etik kurallarını ihlal ettiği ileri sürüldü. Raporda tespit edilen “ihlaller” ortasında rüşvet, dolandırıcılık, kara para aklama ve soruşturmanın engellenmesi yer aldı.
Rapora nazaran Ericsson, müşterilerine sanat yapıtları ve giysilerin yanı sıra iPad, saat, Montblanc kalemler üzere armağanlar verirken 10 Irak Savunma Bakanlığı yetkilisi için de İspanya ve İsveç’e seyahatler düzenledi.
Ericsson, son basın açıklamasında, yürütülen soruşturma sonucunda birkaç çalışanın şirketten ayrıldığını açıkladı. Fakat misyonu berbata kullanmaya ismi karışan başka çalışanlar Ericsson’da kalmaya devam ederken bunlardan en az biri de terfi etti.
Rapora nazaran müfettişler, Ericsson’un Korek Telecom ile olan alakalarını yöneten müşteri temsilcisi (Key Account Manager-KAM) Elie Mubarak’ın “yolsuzluk ve mali usulsüzlükler” yaptığını tespit etti. Ericsson’un Irak’taki en büyük müşterisi olan cep telefonu operatörü Korek, Irak’ın yarı özerk Kürt bölgesinin eski liderinin yeğeni olan Şirvan Barzani tarafından denetim ediliyordu.
HABERİN TAMAMI…
