VakıfBank Kültür Yayınları, Latin Amerika edebiyatının faal kalemlerinden Augusto Monterroso’nun “Devridaim” isimli yapıtını Türkçe’de birinci sefer yayımlıyor. Bu kitabında okura hikâye-deneme birleşimini sunan Monterroso, şairleri, âşıklar ve mutsuzları yan yana getirirken sırf insanı odağına alıyor.
VakıfBank Kültür Yayınları’nın (VBKY) okurla buluşturduğu “Devridaim”, Guatemalalı müellif Augusto Monterroso’nun mizah ve ironiyi aktif kullandığı kıymetli bir çalışma olarak öne çıkıyor.
Latin Amerika edebiyatında Gabriel García Márquez ve Julio Cortázar üzere Boom jenerasyonu müellifleri ortasında yer alan Monterroso, 1972’de yayımlanan bu yapıtında samimi bir anlatımda bulunuyor.
Darbeler coğrafyasında doğan anlatım
Latin coğrafyasında yaşanan sivil ve askeri darbeler nedeniyle müellifler orijinal anlatım usullerini keşfetti, lisanın tüm imkânlarını kıymetlendirdi. Bunu yaparken de ironinin ve mizahın gücünü faal kullanan muharrirler dünyaca tanındı. Monterroso da bu türlü bir muharrir. Bilhassa kısa hikayeleriyle bilinen Monterroso, Türkçe çevirisi Mehmet Sait Şener tarafından yapılan kitapta farklı bir çeşit deniyor. Öykü ile denemeyi birleştirdiği kitabında şöyle söylüyor: “Hayat deneme değil, birçok şey denememize karşın; hayat öykü değil, birçok şey uydurmamıza karşın; hayat şiir değil, birçok şey hayal etmemize karşın. Hayatın şiirinin öyküsünün denemesi devridaimdir; evet, devridaim.”
Her müellifin arkasında utangaç biri saklı
Kitabın “Atfa Dair” kısmında, her müellifin arkasında utangaç birinin bilinmeyen olduğunu söyleyen Monterroso, “Ancak en pısırığının bile son derece dolaylı ve beklenmedik yollardan da olsa niyetini hep açığa vurup onu öğrenmeye can atan yahut can attığını sandığı insanlığa miras bırakmaya çalışacağı katidir. Şayet birtakım ferdî yahut toplumsal sebepler kendini açıkça tabir etmesine mâni oluyorsa, kriptogram yahut mahlasa başvurur. Her halükârda kimliğini er ya da geç tespit edebilmemiz için gerekli ipuçlarını bırakır” diyor.
Kitaptaki “Beyin Göçü” kısmında, “Beyin göçü ezelden beri vardı lakin görünüşe bakılırsa günümüzde yeni yeni sorun sayılır oldu” diyen Monterroso, ironi dolu anlatımına şöyle devam ediyor: “Buna karşın kayda paha her beyin ya kendi isteğiyle masraf, ya götürülür ya da sürülür; bu çok yaygın, dünya çapında ziyadesiyle deneyimle sabit bir gerçektir. Aslında birincisi en olağanıdır, fakat bir beynin var olduğu andan itibaren bu üç hadisenin birinden nemalanması olasıdır.”
Borges, Kafka, Melville, Woolf, Joyce…
“Jorge Luis Borges’in Fayda ve Zararları” kısmında Arjantinli usta kalem Borges’i pahalandıran Monterroso şu satırları kaydediyor: “1945’te Borges’i keşfettiğimde onu anlamadım yahut daha doğrusu neye uğradığımı şaşırdım. Kafka’yı ararken Borges’in Dönüşüm’e yazdığı önsözü buldum ve birinci kere onun metafiziksel labirentlerden, sonsuzluktan, ebediyetten, trajik abesliklerden ve cehennemin en güzel tasvirine muadil ailevi bağlantılardan oluşan dünyasıyla karşılaştım. Büyüleyici ve şiddetli bir cazibesi olan yeni bir cihan. Bu önsözden Borges’in ürettiği tüm başka şeylere geçiş, benim (ve diğer birçok kişi) için nefes almak kadar elzem fakat birebir vakitte uçuruma tedbirsizce yanaşmak kadar tehlikeliydi. Onun müsaadeden gitmek yeni topluluklar keşfetmek, bu topluluklara dalmak demekti: Chesterton, Melville, Bloy, Swedenborg, Joyce, Faulkner, Woolf; eski münasebetleri tazelemekti: Cervantes, Quevedo, Hernández; ve son olarak günlük hayatın o göz boyayan cennetine dönmekti: Mahalle, sinema, polisiye roman.”
KÜNYE
Yayınevi: VBKY
Kitabın ismi: Devridaim
Muharrir: Augusto Monterroso
Tercüman: Mehmet Sait Şener
Sayfa sayısı: 132
Fiyatı: 20 TL
Hibya Haber Ajansı
