Hrant Dink'in, kurucusu ve genel yayın yönetmeni olduğu Agos gazetesinin bulunduğu Şişli'de, Ogün Samast'ın silahından çıkan kurşunla öldürülmesinin üzerinden 13 yıl geçti. Dink'in vefatına ait yürütülen soruşturmalar sonucunda açılan dava ise hâlâ devam ediyor. Aradan 13 yıl geçmesine karşın vefatı birinci günkü üzere hafızalarda yer alan Hrant Dink vurulduğu yerde anıldı.
Hrant Dink birinci olarak Balıklı Ermeni Mezarlığı’ndaki mezarı başında anıldı.
Merasime eşi Rakel Dink, oğlu Arat Dink, kardeşi Orhan Dink ve sevenleri katıldı mezarına çiçekler bırakıldı.
“Utanmak için geç değil”
Saat 15:00’te ise Agos'un eski ofisinin bulunduğu, Hrant Dink'in öldürüldüğü Sebat Apartmanı’nın önünde bir anma aktifliği başladı.
Üzerinde “Onüçüncü yıl utanmak için geç değil.” “Biz bitti demeden bu dava bitmez”, “Vazgeçmiyoruz Ahparig”, “Adalet istiyoruz” yazılı dövizler ve Dink'in fotoğrafları, eski gazete binasına asıldı.
Dink'in öldürüldüğü noktaya kırmızı karanfiller bırakıldı.
Katılımcılar Merasimde “Sarı Gelin” türküsü, Türkçe ve Ermenice olarak çalındı.
Dink'in öldürüldüğü saat 15.05'te hürmet duruşunda bulunuldu.
Hürmet duruşu sırasında her yıl olduğu üzere Hrant Dink'in kendi sesinden konuşması sunuldu.
Merasime katılanlar, “Buradayız Ahparig”, “Hrant için adalet için” sloganları attı.
Anma konuşmaları yapıldı: “Hrant bize birbirimizi tekrar sevmeyi öğretiyordu”
Birinci anma konuşmasını 1994 yılında öldürülen Yusuf Ekinci'nin oğlu, Toplumsal Bellek Platformu'ndan Sertaç Ekinci yaptı.
Ekinci şunları söyledi:
“Hrant Dink'in alçakça ortamızdan alındığı o lanetli günün 13. yılında, yeniden tıpkı yerde, her gördüğümüzde boğazımızın düğümlendiği kaldırımda bir ortadayız. Hrant Dink, bu ülkenin en çok gereksinimi olan kardeşliğin sembolüydü. Sanırım bizden alınışının en büyük nedeni de buydu. Zira, bu ülkenin karanlık kalplilerinin ağızlarından düşürmedikleri birlikten çok, bölünmüşlüğe gereksinimleri var. Biliyorlar ki, fakat bu biçimde kendi atlarını rahatça oynatırlar. Türkiye halklarının, ezilenlerinin bir ortaya gelmesi, en büyük endişeleridir.
Halbuki Hrant bize birbirimizi tekrar sevmeyi ve Anadolu'yu baştan öğretiyordu. Sivas'ın ücra köyünde oturan Türk köylüsünün yıllar sonra oraya geri giden ve orada ölerek gömülen Ermeni bayanının cenazesine sahip çıkmasını anlatarak, Ermeni probleminin oburlarının değil bu ülkenin sorunu olduğunu ve kendi tabibimizin yalnızca kendimiz olduğunu anlatarak….
İşte bu yüzden tehlikeliydi ve ortadan kaldırılmalıydı. Tıpkı ondan evvel gelen yüzlerce aydının öldürülmesi üzere. Musa Anter, Uğur Mumcu, İlhan Erdost ve Tahir Elçi ve kacı böldükleri için değil, tam aksine bu ülkenin ezilenlerini bir ortaya getirdikleri için öldürüldüler. Affedilmez cürümleri buradadır. Ve tam da bu nedenle hiçbirisinin katilleri ve onları azmettirenler gerçek bir yargılamaya natürel olmadılar. Ülkenin yüz akı aydınları jet yargılamalarla ve fabrike edilmiş kanıtlarla mahkum edenler, öldürülen aydınların katillerinin yargılandığı belgeleri yıllarca uzattılar, kanıtları kararttılar ve her türlü türel kuralı çiğnediler.
Bu yargılamaların son halkası olan babam Avukat Yusuf Ekinci'nin de ortalarında bulunduğu bir dizi Kürt aydınının 90'lı yıllarda öldürülmesine ait dava geçtiğimiz ay sonuçlandı. Cinayetlerin sırf devletin elinde bulunan silahlarla işlediği ispat edilmişken ve bu cinayetleri işleyen şahıslardan birinin açık itirafları ortadayken, davada yargılanan tüm sanıklar beraat etti.
Bu, bizim için şaşırtan olmamalıdır.
Yıllarca bu ve bunun üzere cinayetlerin mağdurları adalet arayışlarını sonuçsuzca devam ettirdiler. Şayet sahiden demokratik, hukukun hâkim olduğu bir ülkede yaşıyor olsalardı tahminen davetleri yanıt bulurdu. Halbuki artık bilmeliler, aradıkları adaleti hiçbir formda bulamayacaklar. Aradıkları sürece de bulamayacaklar.
Saygıdeğer dostlar, biz de bilmeliyiz. Şayet adalet arıyorsak bulamayacağız. Zira vermeyecekler. Adalet, Türkiye'nin tüm ezilenlerinin bir ortaya gelip, hukukun üstün olduğu bir ülke için uğraş etmediği sürece de tesis edilmeyecektir. O denli sanıyorum ki Hrant Dink ve onun üzere yüzlercesinin bize bıraktığı son vasiyet budur.
Kendisinin aziz anısı karşısında hürmet ile eğiliyor, hepinize hürmetlerimi sunuyorum.”
“Sözümüz var Hrant’a, yaralarımızı bilip de onarmak boynumuzun borcu”
Daha sonra Hrant'ın Arkadaşları ismine insan hakları savunucusu Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı konuştu.
Fincancı şunları söyledi:
“Sevgili dostlar, Ahparig Hrant’ın o kocaman güzelim ailesi, 'bir çocuktan katil yaratan karanlık” diyebilen yüreğiyle sevgili Rakel Dink, sevgili Hrant’ın hak gayretini geleceğe taşıyan güzelim çocukları, arkadaşları, arkadaşlarımız,
'Kötülüğe karşı duyulan nefret yüzünü çirkinleştirir insanın/Haksızlığa karşı bağırmak sesini kabalaştırır' demiş ya Brecht, bu geçen 13 koca yılda faili meşhurlarını bizlerden köşe bucak kaçıran o devlet erkine karşı bağırmak, haksızlıklara karşı bağırmak kabalaşmadan sayılır mı? Hak uğraşının kendisi, dayanışmasıyla ezilenlerin inceliği değil de, nedir? Yüzbinlerin İstanbul’dan sel üzere akıp 'Hepimiz Hrant’ız, hepimiz Ermeniyiz' diye yükselen sesinde kabalık olabilir mi? Hrant için, adalet için 13 yıldır çaba eden arkadaşları birçoktur hakikati bu topraklardan sürgün etmiş erke karşın hakikatin bedelini hatırlatıyor hepimize. Hakikat arayışı bitmiyor, bitmedi hiç. Cumartesi annelerini meydanlardan sürseler de, hakikati haykıranları hapsetseler de, insanlığa karşı hatalarla sindirmek için üzerimize gelseler de, hakikati haykırmaktan vazgeçmemişti ya Hrant, vazgeçmeyeceğiz öyleyse hiçbirimiz. Berbatlığa karşı nefret değil bizimkisi. Bitimsiz bir uğraş. Berbatlığın sıradanlığına kapılmasın insan, hakları için çaba etsin, boyun eğmesin erke.
Bundan tam 13 yıl evvel 18 Ocak gecesi o devir Türkiye İnsan Hakları Vakfı lideri olan canım abim Yavuz Önen ile akşam yemeğinde buluşmuşlardı. Hayallerimiz vardı. Bizler bir yandan enstitü hayalimizin ucundan, hak ihlallerinin tesirli soruşturması, belgelenmesi için eğitici eğitimi yaparken, onlar da Travma ve İnsan Hakları Enstitüsü hayallerimizi paylaşmışlardı yemekte heyecanla. Sonra 19 Ocak 2007, saat 3’ü 5 geçe vakit durdu hepimiz için. Şaşkındık, birlikte kurulan hayallerin sıcaklığı hala yüreğimizde… O hayallerden hiç vazgeçmedik, adım adım ilerledik o günden bugüne.
Zira bu toprakların yarası hiç kapanmadı. Kapanması bir yana, her gün tekrar kanırtan bir devlet erki ile yaşamak zorunda kalıyoruz. Daha birkaç gün evvel kayıplara karıştı Keldani bir çift, Süryani Mor Yakup Manastırı rahibi Aho’yu gözaltına aldılar. Kılıçtan geçirmek, çöllere sürmek yetmedi, her gün yine yaşasın o güvercin tedirginliğini Türkiyeli Ermeniler diye elinden geleni arkasına koymadı devlet erki. Yaşadıkları mahallelerin ismi Bozkurt, caddesi Ergenekon, okulları Talat Paşa nam, soykırım Osmanlının lakin iade-i prestij Türkiye Cumhuriyetinin oldu. Birlikte yaşamayı, çok lisanlı, çok kültürlü olmayı başaramadığımız üzere yarattığımız kuraklıktan da utanmaz olduk. Sıra Kürtlere geldiğinde havan mermileri ile delik deşik ettikleri konutların duvarlarına yazılama yaptı devletin memuru.
Biz yüzleşmedikçe, onarmadıkça yaralarımızı, her yeni güne yeni ötekilerle yaralarımız büyür, yenileri açılır oldu. Kelamımız var Hrant’a, yaralarımızı bilip de onarmak boynumuzun borcu. Yarın yüzleştiğimizde, küçük Eichmann’lar sadece emre itaat ettiklerinden dem vurup sıradanlaştırmaya çalıştığında berbatlığı, utanmak için geç değil, evet lakin berbatlığı tanımalı ve sahiplerini bir bir ortaya koymalıyız. Hrant için, adalet için!
Sevgili Yıldırım Türker Bahçe’sinin köşesinden derlediği yazılarından birincisinde “Hayatı savunmak ismine durmadan berbatlığı tartmak vakitle insanın ruhunu köreltebilir. Uzun müddet karanlıkta kaldıktan sonra gözleri kamaşan adamın körleşmesi üzere.”, diyor lakin, o karanlıkta berbatlığı seçebilmek Saramago’nun körler ülkesinde gören göz olmayı gerektiriyor. Görmek, göstermek hakikati…
Buradayız, vazgeçmiyoruz Ahparig.”
Anma merasiminden fotoğraflar
Hrant Dink toplumsal medyada da #HrantDink etiketiyle anıldı